Cô Năm Suối Lân

      Cô Năm Suối Lân được thờ chính tại một cung thờ bên cạnh đền chính của Đền Chầu Năm Suối Lân tại Sông Hóa, Hữu Lũng, Lạng Sơn. Nơi đây được coi là nơi thờ chính của Cô Năm và Chầu Năm. Cô Năm Suối Lân là thánh cô thứ năm trong Tứ Phủ Thánh Cô.

      Thần Tích về Cô Năm Suối Lân

     Cô Năm Suối Lân vốn là tiên nữ trên trời. Hiện thân giáng trần của Cô là một thiếu nữ dân tộc Nùng. Người thiếu nữ xinh đẹp đó là thị nữ hầu cận một công chúa.
      Sau này khi Công chúa hiển thánh thành Chầu Năm thì cô thiếu nữ đó cũng được hiển thánh thành Cô Năm.
      Cô năm chính là cô bản đền, cũng là vị thánh cô trấn giữ cửa rừng Suối Lân, cũng đồng thời là hầu cận của Chầu Năm.

Cung thờ Cô Năm tại đền Chầu Năm Suối Lân

     Dòng Suối Lân do Cô Năm cai quản bốn mùa trong xanh, nước thông về sông Hoá, tương truyền rằng đây là dòng suối thiêng của cô, nước suối xanh mát bốn mùa không bao giờ cạn, nếu ai có bệnh tật đến xin nước suối cửa cô, uống vào sẽ thuyên giảm.
      Mọi người đi chiêm bái trên đất Lạng thường đều qua bái yết cửa Chầu Năm và Cô Năm Suối Lân tại ngôi đền này.
       Cô Năm Suối Lân ít khi ngự đồng hơn Cô Sáu Lục Cung. Khi giáng hầu, Cô Năm Suối Lân thường mặc xiêm y như màu áo của Chầu Năm (nhưng là áo ngắn vạt), đó có thể là màu xanh thiên thanh hoặc xanh lá cây, cô chít khăn củ ấu, bên mình có túi vóc, dao quai.
      Cung thờ cô được đặt cạnh ngay đền chính của đền Chầu Năm Suối Lân (huyện Hữu Lũng, Lạng Sơn).

Đền Chầu Năm Suối Lân

      Cô Năm Suối Lân là một Thánh Cô có tính cách phi thường, trí tuệ thần thông. Theo văn hầu của cô thì:              
                              Cô Năm cốt cách phi thường

Trâm cài, lược giắt, soi gương chải đầu.

Long lanh mắt phượng tựa sao

Thần thông diệu trí biết bao quyền hành.

       Oai linh của cô đã vang dậy từ triều nhà Lê:

Lê triều tích cũ sử xanh

Cô Năm công chúa rành rành oai linh

       Cô thường ngự giá về đền vào nửa đêm:

Nửa đêm cô mới hiện hình

Suối Lân soi bóng tươi xinh dáng hình.

       Cô Năm Suối Lân nổi tiếng là nghiêm minh trong thưởng phạt:

Phép cô thưởng phạt nghiêm minh

Có công cô thưởng tội hình không tha

       Nhưng tấm lòng của cô lại đầy vị tha:

Người thời có phúc có phần

Có lòng cô sẽ bắc cân cho đều

       Cô giỏi đàn ca, thơ phú và cung giỏi chữa bệnh cứu dân:

Cô Năm ứng hiện tự nhiên

Ban cho nước suối bệnh liền khỏi ngay

       Khi cô về đồng, thánh cô đẹp vô ngần:

Về đồng cô mặc áo xanh

Nón buồm túi vóc thanh thanh hoa cài

Rườm rà cô vấn tóc mai

Chít khăn củ ấu chân hài cánh tiên